Aallaqqaasiut – ”Nothing about us without us”
Pissutsini imminnut tunngasuni meeqqat nipaat akuttusuuginnarmik tusaaniarneqartarpoq. Taakku pillugit ullut tamaasa aalajangiisoqartarpoq, meeqqat tusarniarneqaqqaanngitsut. Tamanna ileqqorinngilarput imaluunniit eqqarsaatiginngilluinnartarlugu. Kalaallit Nunanni meeqqanik inuusuttunillu ilanngutititsineq pillugu misilittagaqariartuaarnermut peqatigitillugu najoqqutassiat ineriartortinnissaat neriutigaarput, ungasinnerusorlu eqqarsaatigalugu saqqummersillugit allat eqqartuussisoqarnermi, inunnik isuginnittoqarfinni, peqqinnissaqarfimmi aammalu ilinniagaqarnerup iluani suliallit atorsinnaaniassammatigit. Taamatut aamma inatsinik allanngortitsinerni imaluunniit inatsisiliornerni meeqqanik inuusuttunillu ilanngutititsineq tusarniaanerni aalajangersimasumik ingerlanneqartartariaqarpoq.
FN’p meeqqat pillugit isumaqatigiissutaani meeqqat inuusuttullu ilanngutitinneqartarnissaat piumasaqaataavoq aamma MIO’p meeqqat pissutsini imminnut tunngasuni tamani ukioqqortussusertik inerisimanertillugu aallaavigalugit ilanngutitinneqartarnissaat tunngavigaa.
Meeqqat meeraaneq pillugu ilisimatuujupput aamma uagut inersimasutut meeqqat inuusuttullu naalaarnerisigut ilikkagassarpassuaqarpugut. Meeqqat misilittagaat oqaluttuassartaallu aallaavigitillugit isiginninnerat isumaallu pillugit naalaarnerat uagut ilisimasanik naleqarluartunik pissarsiffigissavarput.
Periutsimi eqqarsaat tunngaviusoq tassaavoq meeqqat akornusernagit naalaarneqarnissaat imaluunniit oqaatigisaat illit nammineq naleqartitannik, isummannik imaluunniit paasinninninnik akunagit. Uagut inersimasutut inersimasut allat naapinnerisulli killiliissaagut, kisiannili pisuni assigiinngitsuni qanoq initutiginissatsinnut imaluunniit maniguunnerunissatsinnut tusarnaaginnartutullu inissisimanissatsinnut ersarinnerusunik killiliinissarput eqqumaffigissavarput. Eqqarsaat tunngaviusoq taanna ataasiakkaarlugit imaluunniit eqimattanngorlugit oqaloqatiginninnerni tungaviuvoq.
Meeqqanik oqaloqatiginninnerit piuminaatsuusinnaapput unamminartuusinnaallutillu, kisiannili pissarsiviullutik. Illuatungaatigut inersimasup najuulluni tusaaniarlunilu pinissaanut piumasarisat ajornaatsuupput illuatali tungaatigut meeqqap paasissutissiissutaasa peqqissaarluni suliarinissaannut aamma paasinissaannut piumasaqaatit annertuujullutik, aammalu meeraq ataqatigiissumik annertuallaamik akisussaassusilernagu. Peqatigitillugu oqaloqatiginninnerni imaannaanngitsuni akunnattoorfiit assigiinngitsut, siumoorluni isigiuminaassinnaasut, pisut pillugit iliuuseqarsinnaajumalluni eqqarsaatigereersimasassaagaluit takkussinnaasarput.
Ataasiakkaanik oqaloqateqarnermi meeqqap inersimasullu akornanni tatigeqatigiinneq ineriartortinneqartariaqarpoq.
Meeqqat inuusuttullu ilanngutitinneqarneranni siunertaq pingaarneq tassaavoq assigiinngitsunik meeqqat tungaanniit isiginnissinnaalernissaq, tamanna amerlanertigut inersimasut isiginninerannit allaasarpoq. Taamaalillutik meeqqat oqariartuutaat meeqqat inuunerannik paasinninnermut, meeqqat eqqarsaataat, misigisimasaat misigissutsillu meeqqap eqqarsaatigisai pillugit paasinninnissamut tunngaviit pilersarput.
Meeqqanik ataasiakkaarlugit oqaloqatiginninnerni inersimasutulli piumasarisat, ataqatigiinnerit imaluunniit meeqqat ataasiakkaat pillugit isikkiviitsigut inissisimanerit aallaavigineqartussat assigiinngitsorujussuusinnaapput, taamaattumik oqaloqatiginninnerup meeqqap oqaaserisaa aallaavigalugu ingerlanneqarnissaa pingaartuuvoq, ajornartorsiut nalinnginnaasoq piinnanngikkaluarlugu. Meeqqap oqariartuutaa oqaluttuarineqarneranut ataqatigiissillugu isigineqassaaq.
Oqaatsit pingaaruteqartorujussuupput, uagullu nalinginnaasumik oqaatsit meeqqap atorluarsinnaanerusatik atorlugit oqalussinnaanissaminnut periarfissinneqartariaqarnerannik isumaqarpugut. Tamatigut qallunaatuumut aamma kalaallisuumut nutserisoqartassaaq/oqalutseqartassaaq aammalu sapinngisaq naapertorlugu oqaatsit allat atorlugit periarfissiisoqassaaq. Meeqqat sapinngisamik isummamik misilittakkamillu aninniarneranni oqaatsit aporfittut misigissanngilaat, uagullu inersimasutut inaarutissanik pitsaasunik nassaarniarnissaq suliassaraarput, kalaallitsut qallunaatullu ingerlanneqarsinnaaniassammata.
MIO-mi 2012 – 2015 anguniakkani aamma killiliussatsini meeqqat eqimattakkaat oqaloqatigineqartussaanerat atuarneqarsinnaavoq, assersuutigalugu ilisimasalittut eqimattami marloriarluni – sisamariarluni ataatsimiinnerit, ilisimasalittut ataatsimiinneq ataasaq, najugarisani ingerlanneqartussat imaluunniit ataasiakkaarlugit oqaloqatiginninnerit, meeqqat isumassarsinerisigut, apersuinernut imaluunniit misissuinernut ilaatillugu.